Fokker G-1 Trilogie
Delen 1, 2 en 3
ModelFan

Auteurs: Fris Gerdessen, Karel Kalkman, Cor Oostveen, Willem Vredeling en Jan Broos
Uitgever: Lanasta (De Walburg Pers)
ISBN: (1) 9789464563962, (2) 9789464563986, (3) 9789464563818
Gebonden,
gepubliceerd: 27 augustus 2024 nrs. 1 en 2 – 2e gewijzigde druk en nr. 3 – 1ste druk    
Pagina’s:
nr. 1 - 248
nr. 2 - 256
nr. 3 – 304
Prijs: 39,99 euro per stuk.

De Fokker G-1 Jachtkruiser van de LVA (Luchtvaart Afdeeling werd ontwikkeld in 1936, bedoeld als jager, of beter, "jachtkruiser". Het was het idee om een zwaarbewapend vliegtuig langdurig patrouilles te laten vliegen ter bewaking van een luchtruim. Het prototype "X-1" met Hispano Suiza motoren vloog in maart 1937 met Fokker testpiloot Sonderman. Het type had een gemengde bouwwijze met onder andere een houten vleugel. Diverse bewapeningsvariaties werden uitgeprobeerd met mitrailleurs maar ook met lichte bommen.
De Luchtvaart Afdeeling koos echter voor Mercury motoren waardoor er flink wat aanpassingen nodig waren en het toestel groter werd met grotere spanwijdte. De motoren werden verder van de romp gepositioneerd en de G-1 kreeg een hoger landingsgestel, langere staartbomen en aangepast richtingsroer. De zogenaamde “grote” G-1. In eerste instantie was er gekozen voor een bemanning van drie maar dit werd aangepast naar twee; een vlieger en een schutter/telegrafist.
Het prototype "X-1" werd aangepast en voorzien van de Pratt and Whitney Twin Wasp met 750 pk. Van deze G-1 Twin Wasp versie werden 26 toestellen besteld zogenaamd voor Finland maar dat was een dekmantel: ze waren beoogd voor gebruik door de Republikeinse Regering in Spanje (maar toen deze oorlog 31 maart 1939 tot een einde kwam waren ze niet meer nodig en bovendien niet alles was afgebouwd). Er werden overigens wel pogingen gedaan de G-1 te verkopen aan Finland en begin 1940 hadden de Finnen zeker belangstelling.
Er is ook door Fokker een verkennersversie uitgeprobeerd met een glazen neus en ook een met een soort glazen badkuip onder de romp. Deze werd ook gedemonstreerd gezien buitenlandse interesse.
De "voor Republikeins Spanje" gebouwde "kleine G-1" toestellen werden vanwege de oorlogsdreiging door de Luchtvaart Afdeeling (LVA) overgenomen vanaf september 1939. Ze zouden met vier M36 mitrailleurs in de neus worden uitgerust maar moesten nog wel door Fokker worden omgebouwd. Deze versie werd ook wel "de maaier" genoemd vanwege de zware neusbewapening.
Al ruim tien jaar geleden kwamen de twee ‘standaardwerken’ uit over de Fokker G-1, de prachtig gevormde jachtkruiser uit 1936. Op 27 augustus 2024 vond van beide boeken een heruitgave plaats en werd tevens het derde deel gepresenteerd. Na de beschrijving van de bouw en de inzet van de Fokker G-1 in respectievelijk deel 1 en 2, wordt in dit derde deel de gehele constructie van dit bijzondere vliegtuig in detail weergegeven. En niet op een alledaagse manier. Het boek is een prachtige verzamelingen van voornamelijk... tekeningen.

Ook al gaat het met betrekking tot de delen een en twee over een herziene uitgave met wat minimale wijzigingen is het zeker fair om deze delen mee te nemen in de recensie om zo een compleet beeld te schetsen van deze serie van drie boeken over de Fokker G-1

Eind augustus 2011 is de realisatie van het eerste deel over de Fokker G-1 een feit. Meer dan dertig jaar na de publicatie van het Fokker G-1 boekje van Hugo Hooftman en decennia na het verschijnen van het boek van dhr. Mallan over de 3de JaVA, is dan het standaardwerk over de Fokker G-1 een feit.
Bijna tien jaar is er gewerkt aan de realisatie van een boek, wat uiteindelijk is opgesplitst in twee delen. In beide delen zijn nooit eerder gepubliceerde foto's en gegevens opgenomen. De teksten zijn in het Nederlands, maar de foto's hebben behalve de Nederlandse, ook een Engels onderschrift. De kleurentekeningen zullen een goede inspiratiebron vormen voor de modelbouwer.
Het behandelt de ontstaansgeschiedenis van de Fokker G-1 als nieuw product van de NV Nederlandse Vliegtuigenfabriek en de (buitenlandse) belangstelling. Het tweede deel gaat over het operationele gebruik van de Fokker G-1 door de Nederlandse Militaire Luchtvaart.

De vier auteurs van “Fokker G-1 ‘Le Faucheur”, Frits Gerdessen, Karel Kalkman, Cor Oostveen en Willem Vredeling, zijn allen actief verbonden aan de Stichting Fokker G-1. Sinds de oprichting in 1997 stelt de stichting zich ten doel het verzamelen, completeren en uitdragen van alles wat nog rest van de Fokker G-1. De stichting wil de complete geschiedenis van dit cultureel en industrieel erfgoed van de N.V. Nederlandsche Vliegtuigenfabriek Fokker bewaren voor het nageslacht.

De schrijvers hebben een grote zorgvuldigheid betracht door niet zomaar allerlei informatie uit voorgaande publicaties over te nemen, maar hebben jarenlang onderzoek gedaan op velerlei terreinen. Hierdoor mag de lezer ervan uitgaan dat de informatie die gegeven wordt, klopt en niet op aannames of informatie van slecht ingelichte bronnen berust. Omdat geen enkel exemplaar van de Fokker G-1 de oorlog overleefd heeft zullen de liefhebbers van dit unieke toestel het moeten doen met de enige bestaande replica, die zich in het Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg bevindt, en de drie delen van het boek Fokker G-1 jachtkruiser”. Zeker geen slecht alternatief.
Alhoewel de boeken waarschijnlijk voor een beperkte doelgroep geschreven zijn zullen echte liefhebbers van militaire luchtvaart in het algemeen en die van de Fokker G-1 in het bijzonder, smullen van al die informatie. De meer neutrale lezer kan de vele details naast zich neerleggen en toch een heel duidelijk overzicht krijgen van de ontwikkelingen van de Fokker G-1. De vele mooie foto`s en overzichtelijke illustraties zullen alle lezers plezieren en misschien zelfs herinneringen oproepen. Ook aan de modelbouwer is zeker gedacht door het toevoegen van meerdere aanzichten in kleur.

Er zijn bijlagen opgenomen betreffende de radio, motorenverkoop van Duitse G-1’s aan Finland, gebruikte kleuren en camouflagesystemen. Tevens is een korte samenvatting in het Engels aan het boek toegevoegd. Ook de fotobijschriften zijn voorzien van een Engelse vertaling.
Het zijn twee kleurrijke boeken geworden: een drietal authentieke kleurendia’s van de G-1, vele kleurenimpressies van Jan Broos en meer dan twintig kleurenprofielen van zowel de Fokker G-1 Mercury als Fokker G-1 Wasp zijn terug te vinden.

Deel 3 Techniek van kop tot staart
Van het oorspronkelijke tekeningenpakket van het ontwerp van de Fokker G-1 is helaas weinig bewaard gebleven. Uitzoeken hoe de Fokker G-1 was geconstrueerd was de aanleiding tot dit bijzondere project met als uitkomst dit boek. Het resultaat van ruim veertig jaar onderzoek naar de constructie van de Mercury versie. Dit deel bestaat uit honderden, door Jan Broos met de hand getekende, (technische) illustraties, ondersteund door inhoudelijke tekst en foto’s.

Broos was als sinds het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw bezig met de tekeningen. Door de ontdekking in 1993 van een grote serie bouwfoto’s van de Fokker G-1 in Denemarken en de aansluiting van Broos bij de Stichting Fokker G-1 in 1997 kon dit werk uiteindelijk afgerond worden. Met behulp van deze gedetailleerde foto’s en aanvullende informatie maakte Broos zo’n vierhonderd technische illustraties. Helaas overleed hij in 2019. Een eerder door hem geschreven en geïllustreerd manuscript vormt de basis van dit boek. De samenstelling was in handen van Cor Oostveen, voorzitter van de Stichting Fokker G-1.


Conclusie
De serie is geschreven om aan de lezer zoveel mogelijk kennis over te dragen over het wel en wee van deze Fokker G-1. Hierbij worden in dit eerste deel onderwerpen behandeld zoals de ontwerpen van de verschillende modellen van de Fokker G-1, de buitenlandse belangstelling voor het toestel en de verschillende varianten die van het vliegtuig gebouwd werden of gebouwd zouden worden. In deel twee gaat het over de operationele geschiedenis van de Fokker G-1 Een grote valkuil voor de eerste twee boeken had een overvloed aan informatie en een te groot aantal details kunnen zijn. Te veel informatie kan lezers ontmoedigen om verder te lezen of zich te verdiepen in het onderwerp. Of zoals de auteurs zelf aangeven: “Het beschrijven van de Fokker G-1 is een hachelijke zaak: voor de één gaan we te veel in detail en voor de ander niet ver genoeg. Het zij zo; we hebben gestreefd naar volledigheid zonder ons altijd te verliezen in details”. Wel dat is inclusief deel 3 uitstekend gelukt.

Los kopen is wat mij betreft geen optie. De serie moet je als een geheel zien en zo moet je de boeken ook bekijken/lezen! Met alle drie delen in de hand moet het volgens mij mogelijk zijn om een complete G-1 te bouwen. Jan broos deed dat, maar dan in schaal 1/10. Met andere woorden als modelbouwer en serie om je vingers bij af te likken.
Ik heb de delen met uitgesproken veel interesse doorgelezen. Ik beveel van harte aan ze een plaatsje te geven in je boekenkast. Fokker G-1, Fokkers’ allermooiste jager.  

Met dank aan Lanasta/De Walburg Pers voor het mogen recenseren van de serie.